W czwartek, 13 czerwca, w pięknych okolicznościach przyrody, w Centralnym Obserwatorium Geofizycznym w Belsku, otwarto nowoczesne Centrum Infrastruktury Badawczej Obserwacji Geomagnetycznych i Magnetotellurycznych – GeoElMag koordynowane przez Instytutu Geofizyki PAN i Instytutu Geodezji i Kartografii w ramach projektu EPOS-PL System Obserwacji Płyty Europejskiej.

Otwarcie laboratorium GeoElMag to nie tylko wielki sukces, ale i kamień milowy w poprawie jakości obserwacji magnetycznych i magnetotellurych prowadzonych od wielu lat w Centralnym Obserwatorium Geofizycznym Instytutu Geofizyki PAN w Belsku. Nowa infrastruktura badawcza została zakupiona w ramach realizowanego zadania 3 - Centrum Infrastruktury Badawczej Obserwacji Geomagnetycznych i Magnetotellurycznych w projekcie EPOS-PL – System Obserwacji Płyty Europejskiej. Jak mówi dr inż. Dorota Olszewska, kierownik projektu EPOS-PL: Prace nad laboratorium rozpoczęły się we wrześniu 2017 r. i pochłonęły ponad 1 400 000 zł z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Instytutu Geofizyki PAN. Obecnie laborantem dysponuje już całą aparaturą badawczą przewidzianą do zakupu w ramach projektu i może stanowić bardzo konkurencyjną ofertę w badaniach litosfery Ziemi. Mamy nadzieję, że w ciągu najbliższych miesięcy dane magnetotelluryczne zostaną udostępnione na europejskiej platformie EPOS i będą stanowiły nową części bazy danych magnetycznych, które do tej pory nie były przewidziane do udostępniania w ramach programu EPOS.

Projekt EPOS PL wzbogacił laboratorium GeoElMag o nowoczesną aparaturę badawcza, przede wszystkim o magnetometry do rejestracji trzech ortogonalnych składowych pola magnetycznego, wyczekiwana przez naukowców aparaturę do rejestracji pola całkowitego, która zostanie zainstalowana w Obserwatorium w Belsku oraz na Spitsbergenie; urządzenia do rejestracji sygnałów analogowych, które są wykorzystywane do różnych czujników magnetycznych; cewki do rejestracji zjawiska rezonansu Schumanna; oraz największy zakup – stację magnetotelluryczną.

Tak naprawdę to laboratorium nie ma jednego stałego miejsca, bo aparatura będąca na jego wyposażeniu będzie instalowana we obserwatoriach geofizycznych i magnetycznych należących do IGF PAN w Belsku, na Helu i w Polskiej Stacji Polarnej na Spitsbergenie, a także w stacjach permanentnych – na Litwie, w Suwałkach, Poleskim Parku Narodowym, oraz w Zagórzycach, koło Krakowa. Bardzo się cieszymy, że aparatura, która wchodzi w skład laboratorium GeoElMag, będzie wykorzystywana przez badaczy z Instytutu Geofizyki i Instytutu Geodezji i Kartografii realizujących wspólnie zadanie 3 w ramach projektu EPOS-PL – relacjonuje kierownik Centralnego Obserwatorium Geofizycznego w Belsku, dr Jan Reda.

Projekt EPOS-PL zakłada, że od grudnia 2021 laboratorium GeoElMag będzie mogło być wykorzystywane komercyjnie, natomiast naukowcy nadal będą mieli do niego dostęp niekomercyjny. Przed kierownictwem i koordynatorami projektu EPOS-PL pozostaje ustalenie ogólnych zasad udostępniania infrastruktury badawczej zainteresowanym naukowcom oraz ustalenie  preferencyjnych warunków dla współpracującego z konsorcjum przedsiębiorcy i instytucji uczestniczących w projekcie.

Relacja: Karolina Chodzińska i Anna Wielgopolan